قدرت سایبری مبتنی بر رویکرد فرکتالی و بررسی تأثیر آن بر امنیت ملی در فضای سایبر

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای مدیریت راهبردی امنیت سایبر، دانشگاه عالی دفاع ملی

2 عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر

3 استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع ملی

4 - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین (ع)

چکیده

در طول تاریخ، همواره قدرت‌طلبی و افزون‌خواهی، منشأ رقابت، تخاصم و تنازع بین دولت‌ها بوده است. برخورداری از منابع قدرت، جایگاه و نفوذ هر کشور در تعاملات جهانی را نشان می‌دهد. در دوران معاصر، جهت‌گیری اولویت‌های راهبردی کشورها، برای نیل به قدرت فائقه، به سمت بهره‌برداری از فضای سایبر تغییریافته و فناوری‌های پیشرفته سایبری، زمینه‌ساز تجدید بنای قدرت در قالب قدرت سایبری شده است. از جمله پیامدهای این تغییر بنیادین، تأثیر آن بر امنیت ملی کشورهاست.فرآیند جهانی‌شدن، ظهور جوامع شبکه‌ای و حملات سایبری سازمان‌یافته فرامرزی، از چالش‌های جدی و نوین در دستیابی و حفظ امنیت ملی است. هدف اصلی این مقاله مفهوم‌سازی قدرت سایبری با رویکرد فرکتالی و تأثیر آن بر امنیت ملی در فضای سایبر است. در این رویکرد، قدرت سایبری دارای تمامی ویژگی‌های قدرت ملی است. بدین منظور، مؤلفه‌ها و متغیرهای مؤثر در قدرت سایبری و امنیت ملی احصاء شده و رابطه میان آن‌ها تبیین شده است. تحقیق از نظر هدف کاربردی- توسعه‌ای، از نظر ماهیت از نوع توصیفی- همبستگی و از نظر روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، آمیخته (کیفی و کمی) است. جامعه آماری شامل 60 نفر از خبرگان و صاحب‌نظران فضای سایبر و امنیت ملی است که پس از توزیع پرسشنامه و جمع‌آوری آن، با استفاده از نرم‌افزار اسمارت پی. ال. اس نسبت به تجزیه‌وتحلیل آماری داده‌های کمی اقدام شد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد؛ داشتن منابع، تجهیزات و فناوری‌های سایبری، شرط لازم برای دستیابی به امنیت ملی است. بااین‌وجود، درک دقیق نخبگان و سیاست‌گذاران در تدوین راهبردهای مناسب، پیش‌بینی تهدیدات و فرصت‌های بالقوه و بالفعل برای طرح‌ریزی قدرت سایبری ضروری است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)  www.khamenei.ir
  • اسکندری، محمدحسین و دارابکلایی، اسماعیل، (1391)، پژوهشی در موضوع قدرت، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  • پوستین‌دوز، زهره، (1389)، قدرت نرم در گفتمان امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه آفاق امنیت، سال سوم، شماره هفتم.
  • توحیدی، ارسطو؛ طاهری، سلیمان و گودرزی، محسن، (1396)، بررسی رابطه قدرت با امنیت (با رویکرد به مبانی اسلامی)، فصلنامه مطالعات دفاعی راهبردی سال پانزدهم، شماره 101.
  • حسن بیگی، ابراهیم و کولیوند، ابراهیم، (1396)، ارائه الگوی راهبردی مدیریت تحولات برآمده از توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات بر امنیت داخلی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه امنیت ملی، سال هفتم. شماره بیست و چهارم.
  • خلیلی، رضا، (1383)، تحول تاریخی گفتمانی مفهوم امنیت، فصلنامه مطالعات راهبردی سال هفتم شماره اول.
  • زرقانی، سید هادی، (1389)، نقد و تحلیل مدل‌های سنجش قدرت ملی. فصلنامه ژئوپلیتیک.
  • ره­پیک، سیامک، (1387)، نظریه امنیت جمهوری اسلامی ایران، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
  • سلطانی نژاد، احمد؛ موسوی شفایی، مسعود و اسدی نژاد، الهام، (1392)، تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در دهه 80، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال هشتم شماره دوم.
  • سهرابی، بابک؛ اعظمی، امیر و یزدانی، حمیدرضا، (1390)، آسیب‌شناسی پژوهش‌های انجام‌شده در زمینه مدیری اسلامی با رویکرد فراترکیب، چشم‌انداز مدیریت دولتی، شماره 6.
  • شاه‌محمدی، محمد؛ صائبی، حسن و قیاسی کرمانی، علی‌اکبر، (1393)،  نقش کارکردهای امنیت در تقویت استحکام ساخت درونی قدرت جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه امنیت­پژوهی سال پانزدهم، شماره 53.
  • شایگان، فریبا، (1391)، امنیت پایدار از دیدگاه مقام معظم رهبری، فصلنامه آفاق امنیت، سال پنجم، شماره چهاردهم.
  • علی بابایی، غلامرضا، (1391)، فرهنگ سیاسی آرش، تهران: نشر آشیان.
  • غرایاق زندی، داود، (1390)، سیاست‌گذاری امنیت ملی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  • قیصری، نوراله، (1393)، مکاتب امنیتی؛ نقدهای موجود و ضرورت طرح نگرشی نوین، فصلنامه آفاق امنیت، سال هفتم، شماره بیست و دوم.
  • کرم، امیر، (1389)، نظریه آشوب، فرکتال و دستگاه‌ها غیرخطی در ژئومورفولوژی، فصلنامه جغرافیای طبیعی، سال سوم، شماره 8.
  • متقی، ابراهیم، (1389)، گونه­شناسی تهدیدهای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه آفاق امنیت، سال سوم، شماره هشتم.
  • نصری، قدیر، (1390)، تأملی نظر در یافته‌ها و دشواری‌های «باری بوزان» در بررسی امنیت، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال چهاردهم شماره چهارم.
  • ­­­­­­________ (1392)، امنیت جامعه‌ای به‌مثابه هسته حیاتی امنیت ملی پایدار. فصلنامه امنیت­پژوهی، سال دوازدهم شماره 43.
  • نبوی، عباس، (1395)، فلسفه قدرت، تهران: انتشارات سمت، چاپ چهارم.
 

  • Barnett, M. & Duvall, R. (2005). Power in international politics. International Organizations, Cambridge University Press.
  • Bodunkova, A. G. & Chernaya, I. P. (2012). Fractal organization as innovative model for entrepreneurial university development. World Applied Sciences Journal, 18, 74-82
  • Franklin D. Kramer, Stuart H. Starr, and Larry K. Wentz, (2009) “Cyberpower and National Security”, National Defense University Press, Washington DC
  • Kuehl.D. T. (2009). From cyberspace to cyberpower: defining the problem. In F.D.Kramer, S.H.Starr, and l.Wentz. Cyberpower and National Security (National Defense University) (pp26-28) Washington: Potomac Books
  • Nye, Joseph (2011); "The future of power", New York: Public Affairs.
  • Pravir Malik, (2015), The Fractal Organization: Creating Enterprises of Tomorrow, SAGE
  • Spade, J. M. (2012). China’s Cyberpower and America’s national security. Carlisle Barracks, PA: US ARMY WAR COLLEGE
  • Sheldon, J.B. (2011).Deciphering Cyberpower: Strategic Purpose in peace and war. Restricted from: http://www.au.af.mil/au/ssq/2011/summer/sheldon.pdf
  • Zimet, E. and Barry, C. (2009). Military Service of Cyber Overview in Military Perspective on Cyberpower, Washington DC Center for Technology and National Security Policy at the National Defense University.
2-فصلنامه علمی امنیت ملی

دوره 8، شماره 29
پاییز 1397
صفحه 173-200

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 08 آذر 1397
  • تاریخ پذیرش: 08 آذر 1397

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار