عوامل ژئواکونومیک اثرگذار بر امنیت در نواحی مرزی استان کردستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه و پژوهشگاه علی دفاع ملی

چکیده

از منظر اقتصادی مرزها دارای اهمیت زیادی برای تأمین منافع اقتصادی هستند. عاملی همانند قاچاق کالا در نواحی مرزی، توانایی بالایی در متزلزل کردن اقتصاد و فرایندهای تولید کشور دارد. در سطح محلی نیز توسعه‌نیافتگی نواحی مرزی، بیکاری و نبود ساختارهای اقتصادی مردم، به‌ عنوان عاملی در جهت واگرایی، نارضایتی و ناحیه‌گرایی اقتصاد محلی معرفی می‌شود و زمینه را برای تمایل مردم محلی به این سمت مهیا می‌سازد. یکی از این نواحی با پیشرفت‌یافتگی پایین نواحی مرزی استان کُردستان است. جامعه‌ی آماری این مقاله با توجه به گستردگی آن از حجم جامعه‌ی آماری نامحدود استفاده شده است. هدف مقاله با ماهیت توصیفی(با روش پیمایشی است) - تحلیلی(که از فنون تحلیل و آنالیز محتوا و متون به شمار می‌رود و تلاش شد تا با استفاده از تجزیه و تحلیل بیان محتوا با پشتوانه نظری داده‌هایی را از متون مورد نظر استخراج کند) با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و میدانی «تبیین و تحلیل عوامل اقتصادی اثرگذار امنیتی در آمایش نواحی مرزی به طور اخص نواحی مرزی استان کُردستان» است. یافته‌ها و نتایج تحقیق نشان می‌دهد که اولویت‌بندی عوامل ژئواکونومیک عوامل تأثیرگذار امنیتی به‌ترتیب قاچاق کالا در نواحی مرزی استان کُردستان، دوم پیشرفت نامتوازن اقتصادی در دو سوی مرز، اولویت سوم کمبود منابع در نواحی مرزی برای ایجاد ساختار اقتصادی استان کُردستان مسبب نگاه امنیتی نسبت به آمایش نواحی مرزی استان است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Geo-economic factors affecting security in the border areas of Kurdistan province

نویسنده [English]

  • vahid riazi
universityAssistant Professor and Faculty Member of Ali National Defense University and Research Institute
چکیده [English]

From an economic point of view, borders are very important for economic benefits. Factors such as smuggling goods in border areas have a high potential to shake the economy and production processes of the country. At the local level, underdevelopment of border areas, unemployment and lack of economic structures of the people are introduced as a factor in the divergence, dissatisfaction and regionalism of the local economy and provide the basis for the desire of local people to this direction.The border areas of Iran are usually underdeveloped areas and its overlap with the ethnic-religious components of the people of these areas leads to false jobs and in turn affects national security. One of these areas with low development is the border areas of Kurdistan province. The statistical population of this article Due to its breadth, an unlimited statistical population has been used. The purpose of this article is descriptive-analytical in nature and using library and field resources to "explain and analyze the economically effective security factors in the management of border areas, especially the border areas of Kurdistan province." Findings and results show that prioritizing geoeconomic factors influencing security in order of smuggling goods in the border areas of Kurdistan province, second unbalanced economic development on both sides of the border, third priority lack of resources in the border areas to create the economic structure of Kurdistan. It is the border area of the province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Border zones
  • geoanomic
  • border
  • security
  • Kurdistan
  • فهرست منابع ومآخذ

    الف. منابع فارسی

    • آدمی، علی و دیگران (1390)، «الزامات گذار به امنیت ملی پایدار»، دو فصلنامه علمی-پژوهشی دانش سیاسی، سال هشتم، شماره اول.
    • احمدی، حسن و روزبه دادجو (1391)، «پیشرفت پایدار مناطق مرزی؛ راهبرد اساسی حفظ امنیت مرزها»، همایش ملی شهرهای مرزی و امنیت؛ چالش‌ها و رهیافت‌ها، دانشگاه سیستان‌وبلوچستان.
    • پیشگاهی‌فرد، زهرا و محمدعلی رحمانی (1390)، «قلمروخواهی ایران و آمریکا در جنوب غرب آسیا»، تهران، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
    • حافظ‌نیا، محمدرضا (1396)، «اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک»، تهران، پاپلی.
    • ذوالفقاری، حسین و عزیزمراد، مرادی (1397)، «تدوین و ارائه راهبردهای کنترل ژئوپلیتیک مهاجرت غیرقانونی در مناطق مرزی شرق کشور با تأکید بر نظم و امنیت»، تهران، فصلنامه علمی-پژوهشی امنیت ملی، دوره 8، شماره 30، زمستان 1397، صفحه 180 -151.
    • رشیدی، حسن (1398)، «توسعه در کردستان: توسعه نامتوازن در حین تغییرات هویتی»، فصلنامه علمی-پژوهشی علوم اجتماعی: نشریه‌ی مطالعات ایران، پاییز 1398، دوره‌ سیزدهم، شماره 3، صص 80-57.
    • رضاعلی محسنی و سلیمان طاهری (1398)، میزان احساس امنیت عمومی و تعیین عوامل مؤثر بر آن در استان مازندران، تهران، فصلنامه امنیت ملی، دوره 9، شماره 34 - شماره پیاپی 34، زمستان 1398، صفحه 275-245.
    • ریاضی، وحید (1399)، «جزوه‌ درس مبانی بازی جنگ راهبردی»، تهران، دانشکدۀ دفاع ملی، دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی.
    • سیفی‌لاله، امید (1394)، «آمایش سرزمین در استان کُردستان با رویکرد دفاعی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر زهرا پیشگاهی­فرد، دانشگاه تهران، دانشکده جغرافیا.
    • شاطریان، محسن؛ اشنویی، امیر و گنجی­پور، محمود (1394)، «تحلیل راهبردی مناطق مرزی (مطالعه‌ موردی- شهرهای مرزی استان کُردستان)، فصلنامه مطالعات شهری، دوره 3، شماره 11.
    • عزتی، نصرت‌الله و دیگران (1390)، «نقش و جایگاه آمایش مناطق مرزی در نظام برنامه‌ریزی؛ مطالعه موردی: مناطق مرزی ایران»، فصلنامه علمی- پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال 3، شماره 4.
    • فتاحی، سجاد؛ رفیعی، نسترن و چغازردی، جلال (1395)، «مسئله‌شناسی راهبری پیشرفت در استان کردستان»، مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری.
    • فولر، گراهام (1393)، «ژئوپلیتیک ایران، قبله عالم»، ترجمه؛ عباس مخبردزفولی، تهران، نشر مرکز.
    • متقی، افشین (1395)، «تحلیل تطبیقی احساس امنیت در قلمروهای مرزی (نمونه موردی؛ کردستان ایران و کردستان عراق»، فصلنامه علمی-پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال هشتم، شماره چهارم، پاییز 1395، صص 42-29.
    • مجتهدزاده، پیروز (1389)، «سیاست‌های مرزی و مرزهای بین‌المللی ایران»، ترجمه: حمیدرضا ملک محمدی، تهران، سمت.
    • مجتهدزاده، پیروز (1392)، «سیاسی و سیاست‌های جغرافیایی»، تهران، سمت.
    • مستقیمی، آمنه (1389)، «مروری بر تحلیل محتوا و کاربردهای آن»، فصلنامه‌ی کتاب ماه علوم اجتماعی، دوره‌ی جدید، خرداد 1389، شماره‌ی 27، صص 117-112.
    • میرحیدر، دره؛ راستی، عمران و میراحمدی، فاطمه‌سادات (1392)، «مبانی جغرافیای سیاسی»، تهران، سمت.
    • یحیی‌پور، محمدصادق (1393)، «تحلیل ژئوپلیتیکی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر آمایش منطق مرزی ایران و اقلیم کُردستان عراق»، رساله دکترای سیاسی، استاد راهنما: رسول افضلی.

     

    ب. منابع انگلیسی

    • Agnew, john. (1998) Geopolitics, Encyclopedia- Encarta, C.D.
    • Cohen, saul.B.(1994). Geopolitics in the new world era. Chapter 2 from reordring the world, edited by: george j. demko and william b. wood. Usa: westview press.
    • Glassner, martin. (2004), political geography. Usa: john wiley & sons inc.
    • hartshorn، (1936)، Border Regions, Realatory Restructuring, and the Politics of Place; In Global rnold, London.
    • Jones,Phillip,n.and Wild,Trevor.1994.Opening the Frontier: Recent Spatial Impacts in the Former Inner-German Border Zone; Regional Studies,vol.28.3;PP 259-273
    • Luttwak, Edward N. (1990), from geopolitics to geo-econommics: logict of conflict, Grammer of commerce.From the National Intrerest. In: o Tuathial, G & other (Edit), The Geopolitics reader. (1998), London: Rutledge
    • O Tuathail, Gearoid. (1996) critical Geography, London: Rutledge.
    • Taylor, peter, (1989), political geography, New York: Longman.
    • Malhotra, R. C, (1980), Environment Management: Intergreated Rural Development, Environmental Management, V. Vichit Vadkan and others, United Nations' Asia and Pacific development institute.
    • Miller, G.F, (2002), Environmental Resource Management, Wad worth Publication co.
    • Prescott, John Robert Victor (1978), Boundaries and Frontiers, Publisher: Croom Helm.
    • Rutz, A. (2014). “Grenzen im Raum – Grenzen in der Geschichte. Probleme und Perspektiven. In: Eva Geulen, Stephan Kraft (Hrsg.): Grenzen im Raum – Grenzen in der Literatur”. In: Zeitschrift für deutsche Philologie, Sonderheft zum Band 129, Berlin, PP. 7–32.