تبیین اثرات سالخوردگی جمعیت در امنیت ملی ایران

جمشیدی, علیرضا; مدیری, مهدی; موسوی, میرنجف; محمدی, میرصادق

تبیین اثرات سالخوردگی جمعیت در امنیت ملی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران،

² دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران

³ استاد گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

⁴ دانشجوی دکتری رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری

چکیده

این مطالعه با هدف بررسی و تبیین اثرات سالخوردگی جمعیت در امنیت ملی ایران انجام شده است. روش پژوهش این مطالعه توصیفی ـ تحلیلی، از نوع تحقیقات کاربردی بوده و شیوه‌ جمع‌آوری اطلاعات میدانی است. جامعه آماری مطالعه حاضر شامل تمامی افرادی (اعضای هیئت علمی دانشگاه) که به نحوی در زمینه هدف اصلی مطالعه دارای فعالیت علمی می‌باشند، را شامل می‌شود. به علت محدودیت‌های مختلف، 50 نفر به صورت تصادفی دردسترس جهت مطالعه انتخاب شدند. در این مطالعه جهت بررسی اطلاعات میدانی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روایی آن صوری و پایایی آن با استناد به ضریب آلفای کرونباخ (809/0) مورد تأیید قرار گرفت. در پژوهش حاضر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی و نرم-افزارهای مرتبط نظیر SPSS و Amosاستفاده شده است. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که پنج مولفه‌های اقتصادی، اجتماعی، دفاعی ـ امنیتی، سیاسی و جمعیتی می‌تواند بر امنیت ملی کشور تأثیر گذار باشد. همچنین، نتایج مدل تأییدی نشان داد که به صورت کلی عامل اقتصادی (49/0)، عامل اجتماعی (38/0)، عامل دفاعی ـ امنیتی (42/0)، عامل سیاسی (44/0) و عامل جمعیتی (23/0) توانایی تبیین 80 درصد واریانس اثرگذاری سالخوردگی جمعیت بر امنیت ملی کشور را دارند.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.33292538.1400.11.39.5.9

عنوان مقاله [English]

Explaining the effects of population aging on Iran's national security

نویسندگان [English]

Alireza Jamshidi ¹
Mehdi Modiri ²
Mirnajaf Mousavi ³
mirsadegh mohammadi ⁴

¹ Assistant Professor, Department of Geography, Faculty of Literature and Humanities, Urmia University, Urmia, Iran,

² Associate Professor of Geography and Urban Planning, Malek Ashtar University of Technology, Tehran, Iran

³ Professor, Department of Geography, Faculty of Literature and Humanities, Urmia University, Urmia, Iran

⁴ PhD student in Geography and Urban Planning

چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate and explain the effects of population aging on Iran's national security. Research Method This descriptive-analytical study is an applied research and field data collection method. The statistical population of the present study included all individuals (faculty members of the university) who are somehow engaged in the field of study. Were selected due to various constraints, 50 randomly available for study. In this study, a researcher-made questionnaire was used to survey the field data, its face validity and reliability were confirmed by Cronbach's alpha coefficient (0.809). In this study we used exploratory and confirmatory factor analysis model and related software such as SPSS and Amos for data analysis. According to the results of exploratory factor analysis, five economic, social, defense, security, political and demographic components can affect the national security of the country. Also, the results of confirmatory model showed that overall economic factor (0.49), social factor (0.38), defense-security factor (0.42), political factor (0.44) and demographic factor (0.23) Able to explain 80% of the variance in the impact of population aging on national security.

کلیدواژه‌ها [English]

Aging
Population
National Security
Exploratory Factor Analysis
Iran

مراجع

ابراهیم، علیبخشی (1389)، الگوی طرحریزی راهبرد نظامی و مدیریت امنیت ملی، تهران، چاپ اول، دانشکده فرماندهی و ستاد ارتش جمهوری اسلامی ایران، مؤسسه چاپ و انتشارات دافوس.
بوزان، باری (1378)، مردم، دولتها و هراس، ترجمه ناشر، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
جاجرمی، کاظم؛ پیشگاهیفرد، زهرا و مهکویی، حجت (1392)، ارزیابی تهدیدات زیستمحیطی در امنیت ملی ایران، فصلنامه راهبرد، سال 22، شماره 67، صص 230-193.
حافظنیا، محمدرضا (1385)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد، انتشارات پاپلی، چاپ اول.
حافظنیا، محمدرضا (1397)، مبانی مطالعات سیاسی و اجتماعی، جلد دوم، قم، سازمان حوزهها و مدارس علمیه خارج از کشور.
حافظنیا، محمدرضا؛ ولیقلیزاده، علی و احمدیپور، زهرا (1388)، بررسی و تحلیل نقش جمعیت در وزن ژئوپلیتیکی ایران، فصلنامه مدرس، دوره سیزدهم، شماره اول، صص 163-129.
رحیمیان، فرشاد (1397)، آسیبشناسی سیاستگذاری جمعیتی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه جمعیت، سال 25، شماره 105-106، صص 151-127.
رکنآبادی، مرتضی (1396)، نقش جمعیت در اقتدار ملی، اداره پژوهشی- سیاسی صداوسیمای جم.ا.ایران، قابل دسترس در http://www.iribnews.ir/files/fa/news/1396/9/2/1615080_174.pdf
روحانی، حسن (1389)، درآمدی بر مؤلفههای اساسی محیطی در چشم‌انداز ایران، فصلنامه راهبرد، مرکز تحقیقات استراتژیک، سال 19، شماره 55، صص 34-7.
روشندل، جلیل (1388)، امنیت ملی و نظام بینالملل، تهران، انتشارات سمت.
صالحنیا، علی (1395)، بررسی نظری مفهوم امنیت ملی و ابعاد مختلف آن، دهمین کنگره پیشگامان پیشرفت، مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، دوره دهم، تهران.
عزتی، عزت‌الله (1386)، نظریههای جدید جغرافیای سیاسی، تهران، نشر قومس.
عسگری، محمود (1390)، فرهنگ راهبردی ج.ا.ایران، نامه دفاع، تهران، مرکز تحقیقات راهبردی.
قاسمی، حاکم (1372)، برداشتهای متفاوت از امنیت ملی، فصلنامه سیاست دفاعی، سال اول، شماره دوم، صص 55-54.
قیصریان، اسحاق (1388)، بررسی ابعاد اجتماعی، اقتصادی پدیده سالمندی در ایران، مجله جمعیت، شماره 70 -69، صص 28-1.
ماندل، رابرت (1387)، چهره متغیر امنیت ملی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
محرابی، علیرضا؛ نیکزاد، روح‌الله و ساسانیپور، محمد (1392)، تبیین ژئوپلیتیک رشد جمعیت و امنیت ملی ایران، فصلنامه نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، سال پنجم، شماره دوم، صص 167-149.
محمدیان، حسین؛ حیدری، غلامحسین و قالیباف، محمدباقر (1391)، تحلیل نقش جمعیت کلان‌شهر تهران در قدرت ملی کشور، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال هشتم، شماره اول، صص 111-82.
معین، محمد (1371)، فرهنگ لغت فارسی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، صص 354.
منزوی بزرگی، جواد؛ احمدی، صادق و علیئی، محمدولی (1397)، آینده‌پژوهی امنیتی گذار و سیاستهای جمعیتی جمهوری اسلامی ایران و ارائه سناریوهای محتمل، فصلنامه امنیت ملی، سال هشتم، شماره 30، صص 95-65.
مهرگان، نادر و رضائی، روحالله (1388)، اثر ساختار سنی جمعیت بر رشد اقتصادی، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، سال 13، شماره 39، صص 146-137.
مینایی، حسین و زهدی، یعقوب (1391)، بررسی میزان تأثیر انسجام اجتماعی و تغییرات جمعیتی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال دهم، شماره 39، صص 112-73.
یگانگی، سید کامران و عبایی، پریسا (1397)، ارائه مدل مفهومی و سیستماتیک از امنیت ملی، دومین کنفرانس رهیافت نوین در علوم انسانی.