تبیین تهدیدات فرقه اهل حق با تأکید بر انشعاب نوظهور «مجمع مشورتی فعالان مدنی یارسان»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری ادیان و عرفان، ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز، تهران، ایران

2 دکتری ادیان و عرفان، ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز، تهران، ایران

چکیده

با توجه به تغییر در ماهیت امنیت و تهدیدها در نظام بین‏الملل از دهه 90 میلادی تاکنون و تحول از تهدیدهای سخت به تهدید نرم، جمهوری اسلامی نیز به خاطر ماهیت متمایز ایدئولوژیک، همواره در معرض این تهدیدها بوده است. فرقه‏ها به مثابه یک تهدید در جمهوری اسلامی برساخته شده و مدیریت آن ضروری است.
جریان نوظهور «مجمع مشورتی فعالان مدنی یارسان»، گروهی نوپا بوده که در سال 1392 اعلام موجودیت می‏کند و ابعاد آن برای بسیاری از پژوهشگران و متولیان حاکمیت ناشناخته است. پرسش اساسی این است که مجمع چه تهدیدی برای جامعه اهل حق و حاکمیت اسلامی داشته و راهبرد مناسب رویارویی با آن کدام است؟
هدف این مقاله دستیابی به مؤلفه‏های تهدید انشعاب نوظهور مجمع در جمهوری اسلامی ایران است. روش تحقیق مورد استفاده، تحلیل مضمون بوده که برای استخراج مفاهیم و مقوله‏ها، از روش تحلیل موضوعی (کدگذاری باز) بهره‏ گرفته شده است. از نتایج بارز این پژوهش می‏توان به پیوند مجمع با برخی از گروه‏های معاندِ سیاسی و قومی، مواجهه علنی و فشار به حاکمیت، طرح مطالبات غیرمنطقی و اتخاذ مواضع خصمانه‏ که در مجموع تهدیدی امنیتی تلقی شده و همچنین تلاش برای تأثیرگذاری بر جامعه اهل حق و جایگزینی اقطاب و سادات سنتی در بطن فرقه اشاره نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explaining the threats of the Ahl al-Haqq sect by emphasizing the emerging split of the "Yarsan Civil Activists Consultative Assembly"

نویسندگان [English]

  • Morteza Mokhtari 1
  • Seyed Mohammad Bani Hashemi 2
  • Abdolreza Mazaher 2
1 PhD Student in Religions and Mysticism, Literature and Humanities, Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran
2 PhD in Religions and Mysticism, Literature and Humanities, Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran
چکیده [English]

Due to the change in the nature of security and threats in the international system since the 1990s and the change from severe threats to soft threats, the Islamic Republic has always been exposed to these threats due to its distinct ideological nature. Sects are created as a threat in the Islamic Republic and its management is essential.
The emerging current of the "Yarsan Civil Activists Advisory Forum" is a fledgling group that announced its existence in 1392 and its dimensions are unknown to many researchers and government officials. The main question is what is the threat to the Assembly for the community of the right and the Islamic government and what is the appropriate strategy to deal with it?
The purpose of this article is to obtain the components of the threat of emerging secession of the Assembly in the Islamic Republic of Iran. The research method used was content analysis, which used thematic analysis (open coding) to extract concepts and categories. Outstanding results of this study include the association of the Assembly with some political and ethnic dissident groups, public confrontation and pressure on the government, making irrational demands and adopting hostile positions that are generally considered a security threat, as well as trying to influence society. Ahl-e-Haq and the replacement of traditional poles and sadats in the heart of the sect pointed out.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sect
  • Ahl-e-Haq and Yarsan Civil Activists Consultative Assembly
  • الف. منابع فارسی

    • قرآن کریم
    • اسفندیاری اسکندر (1374)، پژوهشی درباره طوایف و غلات، تهران، سازمان تبلیغات.
    • افتخاری، اصغر (1383)، اقلیت‏گرایی دینی، تهران، تمدن ایرانی.
    • ایوانف، و (1338)، مجموعه رسائل اهل حق، تهران.
    • آریا، غلامعلی (1382)، تاریخ فرق اسلامی و مذاهب کلامی، تهران، پایا.
    • بارکر الین و ملتون گوردون (2002)، ادیان جدید، مجله هفت آسمان، شماره 15، فصل پاییز.
    • برنجکار، رضا (1378) آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی، تهران، طه.
    • بوزان باری (1378)، مردم، دولت‏ها و هراس، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
    • بهرامی، ایرج (1377)، اسطوره اهل حق، تهران، آتیه.
    • بیرو، آلن (1370)، فرهنگ علوم اجتماعی، تهران، کیهان.
    • تابنده، سلطان‏حسین (1389)، رساله رفع شبهات، تهران، حقیقت.
    • تنهایی، حسین ابوالحسن (1391)، بازشناسی تحلیلی نظریه‏های جامعه‏شناسی، تهران، علم.
    • جیحون‏آبادی، نعمت‏الله (1373)، حق‏الحقایق، تهران، جیحون.
    • چشمه‏نور، مرتضی و پوریانی، جابر (1393)، در قلمرو تاریکی، تهران، صیاد شیرازی.
    • چهاردهی، نورالدین (1366)، داعیان پیامبری و خدائی تهران: فتحی
    • حمیدیه، بهزاد (1384)، ایران و رشد دین‏نماهای جدید، کتاب نقد شماره 35، فصل تابستان.
    • خدابنده، عبدالله (1382)، شناخت فرقه اهل حق، تهران، امیرکبیر.
    • خمینی، حسن (1390)، فرهنگ جامع فرق اسلامی، تهران، اطلاعات.
    • خنیفر، حسین و مسلمی، ناهید (1396)، اصول و مبانی روش‏های پژوهش کیفی، تهران، نگاه دانش.
    • خواجه‏الدین، محمدعلی (1362)، سرسپردگان، تهران، منوچهری.
    • داداشی آذر رسول (1391)، آشنایی با فرق و ادیان، تهران، سازمان حراست کل کشور.
    • روحانی، کمال (1385)، تاریخ جامع تصوف کردستان، تهران، سامرند.
    • ساروخانی باقر (1370)، دائرةالمعارف علوم اجتماعی، تهران، کیهان.
    • سلطانی، محمدعلی (1388)، حریم حق، تهران، سها.
    • سیدین، علی (1387)، پشمینه پوشان، تهران، نی.
    • سینگر، مارگارت تالر (2003)، فرقه‏ها در میان ما، [ابراهیم خدابنده (1388)]، اصفهان، دانشگاه اصفهان.
    • شعبانی سارویی، رمضان (1387)، جریان‎شناسی، تهران، فرهنگیان.
    • شکری، مرتضی (1393)، علویان ترکیه از گذشته تاکنون، تهران، خبرگزاری فارس
    • صاحب‏جمع، حمید (1347)، خودکشی، تهران، اشرفی.
    • صفی‏زاده، صدیق (1361)، بزرگان یارسان، تهران، عطایی.
    • صفی‏زاده، صدیق (1375) نامه سرانجام، تهران، هیرمند.
    • عبدالله‏خانی، علی (1389)، پژوهش و تحقیق، امنیت نرم، تهران، مؤسسه ابرار معاصر.
    • کافی، محمدمهدی (1390)، قبیله حیله، تهران، علیون.
    • لینتون، رالف (1958)، سیر تمدن، مترجم پرویز مرزبان، تهران، دانش.
    • مالرب، میشل (1385)، انسان و ادیان، نقش دین در زندگی فردی و اجتماعی، تهران، نی.
    • محمدی، محمد (1384)، اهل حق، تاریخچه، عقاید و فقه، تهران، پازینه.
    • مردانی، محمد (1377)، سیری کوتاه در مرام اهل حق، قم، حریم اسلام.
    • مشکور، محمد جواد (1368)، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، آستان قدس.
    • معین، محمد (1375)، فرهنگ معین، جلد دوم، تهران، امیرکبیر.
    • مقصودی، فریبا (1374)، آداب آل‏حق، تهران، سها.
    • ملتون گوردون (1385)، ادیان جایگزین نوین در مغرب زمین، [عبدالرحیم گواهی] قم، بوستان کتاب.
    • نگارش، حمید (1390)، فرقه‏های نوظهور، قم، پژوهشکده تحقیقات اسلامی.
    • نیکلسن، ر.ا (1341)، اسلام و تصوف، تهران، زوار.
    • ولایی، مرتضی (1373)، اهل حق چه می‏گوید؟ تهران، گلشن.
    • همتی همایون (1389)، فرقه‏های عصر جدید، کیهان فرهنگی، شماره 284.
    • همیلتون، ملکم (1390)، جامعه‏شناسی دین، مترجم؛ محسن ثلاثی، تهران، ثالث.
    • سجادی، جعفر (1373)، فرهنگ معارف اسلامی، تهران، کومش.

     

    ب. مقالات ـ فصل‏نامه

    • مؤسسه روشنگر (پاییز 1396)، فصلنامه تخصصی فرق و ادیان، تهران، شماره 74.
    • معرفت (1384)، پیدایش فرقه‏گرایی در سازمان‏های دینی، جعفریان، مجید، شماره 91.
    • عقل و دین (1393)، افراط‏گرایی نقطه مقابل عقلانیت و شریعت، بهشتی، احمد، شماره 11.

     

    ج. مصاحبه‏ها

    • مختاری مرتضی (فروردین 1394 الی آبان 1398)، مصاحبه با: حسنی، قاسم؛ مزینانی، هادی؛ علوی، علی؛ اسلامی، علی؛ آقایان، یونس؛ مشعشعی، فرخ؛ حسینی، احمد؛ آذری، رسول؛ رضائیان‏، محمد؛ مشعشعی، داریوش؛ خاموشی، رضا، موسوی، محمد؛ بیات، قاسم؛ یاری، ابوالحسن؛ سماوات، احمد؛ مرادی، اسد؛ رضوی، کرمعلی؛ سیفی، عطا؛ علوی، مجتبی؛ مقدم، علی؛ مسلمان، معراج؛ عزیزی، مالک؛ خلیق، علی؛ شهبازی، مرتضی؛ حسن‏زاده، سیروس؛ حکمعلی، پرچم و محمدی، شکرعلی.

    د. منابع اینترنتی

    • خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران.
      • t.me/hanayar7
      • www.asoyroj.com
      • www.IranWir.com
      • www.Infosufi.com
      • www.anfpersian.com
      • www.bbc.com
      • www.feraghvaadyan.com
      • www.hra.news.org
      • www.iranfree.net
      • www.Iranhrdc.org
      • www.kurdane.com
      • www.kurdistanhumanrights.net
      • www.kurdistanmedia.com
      • www.kurdpa.net
      • www.Majzooban.org
      • www.melliun.org
      • www.mukriannews.org
      • www.news.kodoom.com
      • www.nnsroj.com
      • www.wordpress.com
      • www.yarikurd.net
      • www.yarsanmedia.org
      • www.YarsanVoice